FELSEFE SORUSU NEDİR?

 

FELSEFE SORUSU NEDİR?*

Günlük soruların büyücek bir kısmı soru tümcesi dediğimiz söz dizisinin içinde bir boşluğu, neredeyse bir kopyayı birlikte getirir. İşte kendisine bir soru sorulan kimse, bu boşluğu doldurmaya, kopan şeyi yerine koymaya çağrılmıştır. Soruların çoğuna sinmiş olan eksiklik havası bundan ileri gelir. Nitekim bu sorularda hemen hemen her zaman ("kaç", "kimi", "ne kadar" çeşidinden) eksikliğe parmak basan bir sözcük vardır. Soruyu sorduran bu sözcüktür. "Bu evde kaç oda var?",- "kaç"ın

yerine gerçekteki odaların sayısını koyabilen bu soruyu cevaplandırmıştır. Soranın belli bir dünya-durumu üzerindeki "bilgisizliği", durumu bilen biri eliyle giderilir. Sözgelişi, "Bu evde beş oda var" tümcesi bu işi görür. Iki tümce karşılaştırıldıkta, soru tümcesinin bir bakıma karanlık bir tümce olduğu, hatta – sözdizimi bakımından tam bir tümce olmadığı sanısı uyanabilir insanda. Oysa bu sanı yanıltıcıdır. Değil bir, birden fazla boşluklu soru-tümceleri bile sözdizimi bakımından tam bir tümcedir. ("Bu sokakta oturanlardan kimin evinde kaç oda var?"-Cevap; "Ahmet'lerin evinde altı oda var; Mehmet'lerin evinde üç oda

var"...) Soru cümlesindeki boşluk bu tümcenin içeriğindedir; bir, ya da birkaç yerdeki bir boşluktur. Bu boşluğu doldurmak için, ister istemez dünyaya, örneğin algılara, eylemlere, denemelere başvurmak gerekir.

Felsefe soruları ise, böyle bir başvurmayı gerektirmez. Çünkü bu sorularda, ilkin, bir ya da birden fazla bir boşluk yoktur. "Açıklama nedir?", "Nedensellik deyince ne anlaşılır?", "Olasılık ne demektir?" çeşidinden soruların hepsi kuşkusuz felsefe sorusudur. Ancak bütün bu sorularda doldurulması istenen herhangi bir boşluğa rastlanmaz. Sözgelişi. "Nedir" belli bir boşluk değildir. Yerine ne konursa konsun doldurulamaz. "Açıklama şudur", "Açıklama budur" çeşidinden hiçbir tümce "Açıklama nedir?" sorusuna bir cevap değildir. Böylece günlük sorular

için geçen, günlük soruları tam olarak gideren bu doldurma kalıbı felsefe sorularına uygulanamaz. Felsefede her doldurma tümcesi, o tümceye yol açan sorunun yeniden sorulmasına yol açar. Oysa gündelik bir soruyu soran, doldurma tümcesiyle verilen hesabı kesin olarak anladı mı, sorusunda herhangi bir boşluk kalmadığından, o soruyu katkısız bir soru olarak yeniden sormaz; bu, mantikça boşunadır...

Nermi Uygur'un Felsefenin Çağrısı kitabından alınmıştır.

 

 

Aşağıdaki soruları parçadan hareket ederek yanıtlayınız.

A) Felsefe sorusunu diğer sorulardan ayıran fark nedir?

B) Arkadaşlarınızla felsefe soruları türetmeye çalışınız?

Cevap ne ola ki..👉👉