Günlük Hayatta Felsef

 Gary Gutting, Gündelik Hayatta Felsefe Nasıl Kullanılır kitabında tartışmalı güncel konular hakkındaki görüşlerimizi nasıl geliştireceğimizi göstermek üzere; politika, bilim, din, eğitim ve kapitalizm gibi toplumdaki büyük güçleri ve modern yaşamın en büyük sorularını bir filozof gözüyle sorguluyor.

Gutting, güncel tartışmaları anlamlandırabilmeleri için okuyucularını bir filozofun cephanesindeki güçlü analitik araç gereçlerle tanıştırıyor. Bu tür araç gereçler, tüme varan ve tümden gelen akıl yürütme arasındaki hayati ayrımdır; bu da ihtilaflı bir konuda tarafların görüşleri için neden çok sağlam argümanlara sahip olduklarından emin olduklarını açıklamaya yardımcı oluyor. Yazarın Hayırseverlik İlkesi dediği bir diğer araç, muhalif tarafların argümanlarının en güçlü yanlarını ortaya çıkarmasına yardımcı oluyor; bu sayede eleştiriler ve tenkitler daha saygıdeğer ve güçlü bir hâle geliyor.

Gutting ayrıca Platon ve Aristoteles'ten Michel Foucault ve John Rawls'a birçok filozofun yarattığı kavramların ahlak, ekonomi ve sağlık üzerine toplumsal tartışmaları nasıl açıklığa kavuşturabileceğini de ortaya çıkarıyor. Kitap, toplumsal tartışmalarda felsefenin önemi üzerine güçlü bir argüman sunuyor; bu kadim merak ve sorgu geleneğinin geleceğimiz üzerine söyleyecek daha çok şeyi olduğunu gösteriyor.

Konuyla ilgili güzel bir kitap tavsiye edilir..

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Günlük Hayatta Nasıl Felsefe Yaparız

Felsefe, birçok kişi için karmaşık ve ulaşılması zor bir disiplin gibi görünebilir. Ancak, aslında günlük yaşamımızda sık sık felsefi düşüncelere başvururuz. Felsefe, büyük soruları sormak ve bu sorular üzerinde düşünmek anlamına gelir. İyi bir hayat nasıl yaşanır? Bilgi nedir ve nasıl elde edilir? Doğru ve yanlış nasıl ayırt edilir? Bu tür sorular sadece akademik ortamlarda değil, sıradan sohbetlerde bile sıkça karşımıza çıkar. Felsefe yapmak aslında sandığımız kadar zor değil, çünkü hepimiz hayatımızın bir noktasında bu sorularla yüzleşiyoruz. İşte günlük hayatta nasıl felsefe yaptığımızı gösteren bazı pratik örnekler.

1. Etik/Ahlak Konusunda Karar Verme:

Sabah Trafiğinde her sabah işine gitmek veya okula giderken yola çıkan birini düşünelim. Yol boyunca trafik kurallarına veya otobüse binme kurallarına uyması gerekir; bu, basit bir yasal zorunluluğun ötesinde, etik bir tercihtir. Kırmızı ışıkta durmak, sadece bir ceza yememek için değil, başkalarının güvenliğini düşünmek içindir. Bu basit eylem, ahlak felsefesinin temel sorularından biri olan "Başkalarına zarar vermemek ve bunu görev bilinciyle yapmak" ilkesiyle ilgilidir. İnsanlar, farkında olmadan, Kant'ın "evrensel ahlak yasası" gibi kavramları içselleştirir ve her gün bu tür etik seçimler yaparız. Örneğin kantinde sıraya girmek veya kaynak atmak…

 2. Bilgi Felsefesi: Dedikodular ve Gerçeklik

Günlük hayatta bir arkadaştan duyduğumuz bir dedikoduyu düşünelim. İlk olarak, duyduğumuz bu bilginin doğru olup olmadığını sorgularız. "Bu gerçekten oldu mu?", "Kaynak güvenilir mi?" gibi sorular sormak, bilgi felsefesinin (epistemoloji) temel konusudur. Hele günümüzde dezenformasyon(bilgikirlliği)bu konu önemli hale gelmiştir. Ne bildiğimiz ve bunu nasıl bildiğimiz hakkında her gün farkında olmadan düşünürüz. Bir dedikodunun gerçek olup olmadığını sorgulamak bile bizi epistemolojik bir tartışmaya sürükler. Bu sayede, bilgiye nasıl ulaştığımız ve gerçeği nasıl ayırt ettiğimiz üzerine düşünmeye başlarız. Bu konu ile ilgili Sokrates’in Üçlü Filtre Testi önemli bir hikayedir. Mutlaka okuyunuz.

 3. Varlık Felsefesi:

Bir Anlam Arayışı İş hayatında başarı peşinde koşan bir bireyin, durup "Neden bunu yapıyorum?" diye sorması da felsefenin bir parçasıdır. Bu soru, varoluşçu filozofların sıkça sorduğu "Hayatın anlamı nedir?" sorusuna benzer. İnsanlar, hayatlarının çeşitli evrelerinde yaptıkları işlerin, uğraşların ya da ilişkilerin anlamını sorgular. Ayrıca varoluşçular “İnsan önce var olur sonra ilerde nasıl biri olacağına yine kendi çabalarıyla yine kendi karar verir. “  sözüyle neyi kastetmektedir sözü üzerine düşünmek de felsefe yapmaktadır. Bu, derin bir felsefi sorudur. Varoluşçuluk, bireyin kendine anlam yüklemesi gerektiğini savunur. Dolayısıyla, bir insanın kariyerinde anlam arayışı da aslında felsefi bir süreçtir. Dolayısıyla okul çağında geleceğinizle ilgili düşünmek de felsefe yapmaktır.

4. Estetik Değerlendirme: Sanat ve Güzellik Üzerine

Bir sergiye giden ya da yeni bir film izleyen insan, beğenip beğenmediğini değerlendirirken estetik üzerine düşünür. Bu, güzelin ne olduğunu, sanatsal değerin nasıl ölçüleceğini sorgulayan bir felsefi disiplindir. Bir tablonun güzelliğini tartışırken ya da bir müziği överken aslında sanat felsefesi yaparız. Bu değerlendirmeler, kişisel zevklerin ötesine geçerek sanatın ne anlama geldiği üzerine felsefi düşünceleri de beraberinde getirir. Örneğin bu gibi Çok sevilen müzik parçaları neden çok sevilir. Güzel ve güzellik konusunda herkes hemfikir olabilir mi? Gibi derin felsefi sorulara da bizi götürebilir.

 5. Sosyal ya da Siyaset Felsefesi: Adalet ve Eşitlik

Günlük hayatta haksızlığa uğradığımızı düşündüğümüz anlar, bizi adalet kavramı üzerine düşünmeye iter. Örneğin, iş yerinde bir terfi sürecinde adil davranılmadığını düşünen bir kişi, adaletin ne olduğu, eşitlik ve haklar üzerine kafa yorar. Bu durumlar, sosyal felsefenin temel meselelerinden biri olan adalet kavramını sorgulamamıza yol açar. Her gün iş, okul ya da sosyal çevrede karşılaştığımız bu tür durumlar, bizi farkında olmadan toplumsal adalet üzerine felsefi tartışmalara çeker.

Sonuçta: Felsefe Her Yerde

Görüldüğü gibi, felsefe yapmak aslında günlük hayatımızın doğal bir parçasıdır. Sadece derin akademik metinler ve karmaşık teoriler aracılığıyla değil, günlük seçimlerimiz ve sorgulamalarımızla da felsefe yaparız. Etik kararlar alırken, bilgiye ulaşma yöntemlerimizi sorgularken, hayatımızın anlamını ararken ya da güzellik üzerine düşünürken felsefi düşüncelere dalarız. Bu nedenle, felsefenin zor ya da anlaşılmaz olduğunu düşünmek yerine, hepimizin aslında hayatımız boyunca birer filozof olduğumuzu kabul edebiliriz. Felsefe, hayatı daha derin bir şekilde anlamlandırmanın anahtarıdır ve her gün bu anahtarı kullanıyoruz. Anahtarsız çıkmayalım.